ماشین آلات و تجهیزات صنعتی و معدنی نقش تعیین کننده ای در به حرکت در آمدن موتور توسعه و پیشرفت اقتصادی دارند و برای فراهم سازی شرایط جهت افزایش تولید استفاده از ابزارها و ماشین آلات ضروری است، اما بهره گیری از آن در سالهای گذشته با نوسانات زیادی مواجه بوده ضمن اینکه با توجه به عقب ماندگی علمی در این خصوص اساسا این حوزه با واردات ارتباط مستقیمی دارد و بیشتر تجهیزات صنعتی و معدنی از کشورهای بنام اقتصادی وارد کشور می شوند.
در برخی از صنایع ماشین آلاتی بکارگرفته می شود که مدت هاست از سن مفید آنها گذشته است و هزینه های گزافی خرج ترمیم این دستگاه ها می شود و بهره گیری از آنها کیفیت تولید را بطور قابل ملاحظه ای کاهش داده است. با توجه به اینکه موضوع تحریم ایران بویژه در حوزه اقتصاد همواره مطرح بوده و در طی دوره های اخیر بیشتر هم شد واردات ماشین آلات را با مشکل مواجه کرد و به دنبال آن صنعت کشور متضرر شد. اگر مسئولان به دانش داخلی و شرکت های دانش بنیان توجه بیشتری داشتند و هزینه های واردات صرف حمایت از توان داخلی می شد، سرانجام پس از چند دهه شاهد رشد ایران در این خصوص بودیم. کمااینکه دانشمندان ایرانی ثابت کردند که در صورت توجه و حمایت می توانند با برنامه ریزی دراز مدت در این صنعت هم حرف هایی برای گفتن داشته باشند.
کارشناسان اقتصادی معتقدند که با توجه به نقش اساسی ماشین آلات و دستگاه های در توسعه و رشد اقتصادی باید برای توسعه صنعتی در جهت نوسازی تجهیزات اقدامات جدی انجام شود. مهم‌ترین عاملی که مانع از توسعه صنعت می‌شود فرسودگی تجهیزات و نداشتن فناوری‌های نو است، با این حال صنایع کشور مجبور به کار با تجهیزاتی هستند که خیلی وقت است عمر مفید خود را از دست داده اند. امروز بسیاری از صنایع کشور با مشکل قدیمی بودن ماشین آلات و خطوط تولید مواجه هستند و به دلیلی مشکلاتی از قبیل کمبود نقدینگی و تحریم توان نوسازی و به روزرسانی تجهیزات تولید را از دست داده اند، این در حالیست که مهم‌ترین عاملی که مانع از توسعه صنعت می‌شود فرسودگی تجهیزات و دستگاه‌های تولید و نداشتن فناوری‌های نو است، زیرا این مساله توان تولید انبوه، ارزان قیمت و باکیفیت را از تولیدکننده می‌گیرد و به تبع آن تولیدکننده نمی‌تواند به بازارهای جهانی نفوذ کند.
تأثیر ماشین آلات قدیمی بر کیفیت کالاها
در این رابطه سید عبدالوهاب سهل آبادی رئیس خانه صنعت و معدن ایران در گفتگو با مهر، با بیان اینکه موانع زیادی بر سر راه تولید وجود دارد، اظهار کرد: در بخش ماشین آلات مربوط به صنایع معدنی و معادن، ظرفیت کشور زیر صفر است؛ این بخش در کشور با ماشین آلات فرسوده کار می‌کند و وضعیت فرسودگی و گرانی به شکلی است که نمی‌توان تجهیزات را اوورهال نیز کرد؛ از همین رو اکثر معادن ما دچار مشکل هستند. وی افزود: در بخش صنعت نیز مشکلات عمده‌ای در حوزه ماشین آلات داریم زیرا هم قیمت ماشین آلات بالا رفته و هم به دلیل تحریم‌ها، تولیدکننده توان خرید ماشین آلات جدید و به روز را از دست داده است. این در حالیست که دستگاه‌های صنعتی معمولاً یک عمر مفید دارند و پس از طی شدن این دوره، باید نوسازی و یا به روز رسانی صورت گیرد.
سهل آبادی گفت: نکته قابل توجه آن است که بسیاری از صنایع همچون نساجی به تجهیزات و ماشین آلات باکیفیت وابسته هستند و کیفیت برخی کالاها کاملاً به کیفیت دستگاه‌ها و تجهیزات بستگی دارد، بنابراین وقتی تجهیزات قدیمی باشند، به همان نسبت نیز کالای با کیفیت پایین‌تری تولید می‌شود. رئیس خانه صنعت و معدن ایران اظهار کرد: تجهیزات قدیمی علاوه بر اینکه کیفیت کالاها را تحت تأثیر قرار می‌دهند، مصرف انرژی را نیز بالا می‌برند. بنابراین نوسازی تجهیزات برای کاهش مصرف انرژی و هزینه‌های مازاد الزامی به نظر می‌رسد.
فرسودگی تجهیزات، معامل تولید ضایعات
در این میان احمد باقری یک کارشناس صنعت نیز در مورد وضعیت ماشین آلات صنعتی در کشور، گفت: یکی از اصلی ترین عوامل تولید محصول باکیفیت، تجهیزات و ماشین آلات نو و با فناوری بالاست، با این حال این بخش در کشور ما با فرسودگی زیادی مواجه است و اغلب ماشین آلات از سن مفید خود گذشته اند. وی تصریح کرد: بنابراین زمانی که خطوط تولید قدیمی هستند و از فناوری روز دنیا عقب مانده اند، چگونه می‌توان انتظار تولید محصول باکیفیت و قابل رقابت با سایر کشورها را داشت؛ این در حالیست که برای حفظ بازار، تولیدکننده باید کالا را باکیفیت تولید و سرموعد تحویل بازار دهد.