اهمیت معادن و نقش آن در توسعه و اشتغالزایی بر کسی پوشیده نیست اما این معادن بویژه در مقیاس کوچک و متوسط گرفتار مشکلاتی هستند که امید دارند بخش مهمی از آنها در کرمان در جریان سفر هیات دولت حل شود.
به گزارش خانه صمت استان کرمان به نقل از ایرنا، استان کرمان به بهشت معادن ایران شهرت دارد و وجود ۴۰ درصد معادن کشور در این استان گویای این است که ستون های اقتصاد و اشتغال کشور و دیار کریمان بر حوزه معدن استوار است؛ از معادن بزرگ و دولتی که بگذریم عمده گرفتاری های این بخش در معادن کوچک مقیاس که در اختیار بخش خصوصی قرار دارند، خلاصه می شود.
در واقع پس از تحریم های ظالمانه و راهکار کشور برای جایگزینی معادن به جای نفت، توجه ها به این حوزه بیشتر معطوف شده؛ درواقع بهره برداری از معادن کوچک و متوسط در راستای همین شعار طی سال های گذشته در دستور کار دولت و بخش خصوصی قرار گرفته است.
معادنی که با وجود پراکندگی و همچنین تعداد فراوان آنها می تواند علاوه بر تحقق شعارهای کلان کشور در توسعه متوازن، بخشی از بار اشتغال استان پهناور کرمان را نیز به دوش بکشد.
آمار و ارقام رشد و شکوفایی معادن دیار کریمان عمدتا مربوط به معادن بزرگ و دولتی است و فاصله در منابع، ذخایر و درآمد بین معادن بزرگ دولتی با معادن کوچک و متوسط بخش خصوصی در این استان آنچنان گسترده شده که با اصل توسعه متوازن در تناقض است.
معادن کوچک و متوسط این روزها در گیر و دار مسایل و مشکلات بسیاری از جمله بی ثباتی قوانین، تحریم ها و خود تحریمی ها، مشکل بیمه ای و ممنوعیت واردات و کمبود ماشین آلات معدنی گرفتار شده اند و اکنون چشم انتظار حمایت دولت هستند که می تواند مسایل و مشکلات بسیاری را در حوزه اجرا رفع کند.
بسیاری از فعالان معادن خصوصی می گویند دولت در وضع قوانین و محاسبه حقوق دولتی معادن به شرایط راه اندازی معدن و الزامات آن توجه نمی کند؛ به طور مثال نوع نگاهی که به معادن بزرگ دولتی که طی چند دهه به سوددهی رسیده اند با معدن بخش خصوصی که با دلار گران و تجهیزات بسیار گران باید معدن را راه اندازی کند تفاوت چندانی ندارد؛ حال آنکه بخش خصوصی که حاضر به سرمایه گذاری سنگین در بخش معدن می شود در ابتدای شروع فعالیت تا رسیدن به سود و تکمیل زنجیره های تکمیلی تولید خود نیازمند حمایت و تسهیلات دولتی است.
این مشکلات درحالی است که فعالان معدن انتقاد دارند نوع نگاه به معادن و معدنکاران واقعی و منصفانه نیست و حتی برخی نخبگان و مسئولان نیز نگاهی غیرواقعی به این حوزه دارد که خود در موضوع حمایت از این معادن تاثیرگذار است.
از مظلومیت معادن کوچک تا اشتغال در مناطق دور افتاده
رییس خانه صنعت و معدن استان کرمان با بیان اینکه بخش معدن در فضای حاکمیتی اقتصادی مظلوم واقع شده است گفت: تصویر شکل گرفته از معدنکاران در ایران خلاف واقع است زیرا آنان را افرادی دشمن طبیعت عنوان می کند که در حال تخریب جنگل ها و منابع طبیعی هستند و کوه های طلا در پارکینگ اتوبان های چهار بانده به آنها اهدا شده اما این خلاف واقع است.
بابک اسماعیلی افزود: واقعیت اما این است که معادن در نقاطی دورافتاده واقع شده‌اند که امکان راه اندازی هیچ شغلی در آنجا وجود نداشت؛ با وجود تمامی هجمه‌هایی که به معدنکاران وارد شده این افراد در هر منطقه‌ای که حضور داشته‌اند توسعه و آبادانی به همراه آورده اند و مسئولیت‌های اجتماعی خود را نیز ایفا می کنند.
وی اظهار داشت: معدنکاران ما در بخش خصوصی معادن بزرگی در اختیار ندارند اما با وجود همین ذخایر اندک و عوارض دولتی غیرقابل توجیه در کنار ایجاد شغل، مسئولیت‌های اجتماعی انجام می‌دهند و به چرخش چرخ اقتصاد کشور در این اوضاع نابسامان اقتصادی کمک می‌کنند.
به گفته این فعال اقتصادی که خود نیز در حوزه معدن داری فعال است، معدنکاران در شرایطی که هرروز قوانین تغییرات چشمگیری می‌کند، برای ادامه کار و فعالیت اقدام به ریسک‌های بسیار بالا و پول خود را در نقاط دورافتاده سرمایه‌گذاری و برای مردم این سرزمین اشتغالزایی می‌کنند.
اسماعیلی اظهارداشت: هم‌اکنون فضای اقتصادی حاکم بر کشور در تمامی سطوح مساعد نیست و مدیریت کردن بنگاه‌های صنعتی و معدنی از دیدگاه اقتصادی کاری بسیار مشکل است.
مشکل بی‌ثباتی قوانین
با توجه به موارد مطرح شده در خصوص اهمیت معادن کوچک و نقش پررنگ آن در اشتغالزایی، محرومیت زدایی و ایجاد عدالت اقتصادی، توجه شخص رییس جمهور می تواند زمینه شکوفایی معادن کوچک مقیاس را در دیار کریمان فراهم کند.
رییس خانه صنعت و معدن استان کرمان خاطرنشان کرد: در سال های اخیر دائما در حال آزمون و خطا هستیم و اقدام به وضع قوانین و صدور بخشنامه هایی می کنیم که نتایج آنها بندرت به بروز رویدادهای موثر در فضای حاکم بر کسب وکار منجر می‌شود.
وی ادامه داد: حدود ۵۰ درصد مشکلات بخش صنعت و معدن ناشی از ثبات نداشتن قوانین و مقررات است و در صورت توجه و درخواست مسئولان به این مساله، تشکل بخش خصوصی قادر خواهد بود تا قوانین مزاحم را معرفی و قوانین صحیح و کاربردی را پیشنهاد کند.
امید معدن کاران به نگاه مثبت دولت
رییس خانه صنعت و معدن استان کرمان بیان کرد: چندی قبل جمله‌ای از رییس جمهور خواندم که عنوان کرد دولت مصمم است در قوانین ثبات ایجاد کند و امیدواریم آیت الله رییسی تمامی هم و غم خود را برای ایجاد ثبات در زمینه صنعت و معدن به کار گیرد، زیرا زنده ماندن و پیشرفت فضاهای اقتصادی فقط و فقط در بستر ثبات می تواند اتفاق بیفتد، البته واضح است که این مساله صرفا با دستورالعمل و بخشنامه صورت نمی‌گیرد.
اسماعیلی تاکید کرد: متاسفانه تاکنون نگاه دولتمردان در گذشته به معدنکاران دیدگاه درستی نبوده اما امیدواریم دولت آیت الله رییسی نگاه خود را به گونه‌ای مثبت و منصفانه به این بخش تغییر دهد.
به گفته وی استان کرمان دارای ذخایر معدنی خوبی است و باید با مدیریت صحیح این منابع تلاش کنیم شرایط خوبی برای مردم و کشور فراهم سازیم.
کمبود ماشین آلات، معادن کوچک را زمین زده است
رییس خانه صنعت و معدن استان کرمان گفت: ماشین آلات، پایه اصلی فعالیت معادن کوچک و متوسط محسوب می شود اما اکنون چیزی به نام ماشین آلات قابل استفاده در معادن ما وجود ندارد و این معادن را زمین زده است.
وی با تاکید بر اینکه معادن در بخش ماشین آلات بشدت مشکل دارند افزود: همه مشکلات این معادن بزرگ و کُشَنده هستند اما یکی از بزرگترین مشکلات این حوزه وجود ماشین آلات گران در فضای معدنی کشور است.
اسماعیلی با اشاره به اینکه اجرای قوانین و مولفه های معادن بزرگ در معادن کوچک جایگاهی ندارد عنوان کرد: متاسفانه معادن کوچک در فرایند قانون گذاری کشور اصلا دیده نمی شوند، در حالی که معادن کوچک و بزرگ قطعا مشکلاتی دارند و هر ۲ مشکل را نمی توان با یک نسخه رفع کرد.
ضرورت واردات ماشین آلات/ راهکار تحقق شعار حمایت از تولید
وی با اشاره به قانون ممنوعیت واردات ماشین آلات ابراز داشت: هدفی باید پشت شعار حمایت از تولید داخلی باشد زیرا اگر بخواهیم تولید قابل رقابت داشته باشیم باید اجازه واردات تجهیزات بویژه ماشین آلات را بدهیم وگرنه این شعارها به ابزاری برای سوءاستفاده عده ای تبدیل می‌شود.
رییس خانه صنعت و معدن استان کرمان ادامه داد: اگر مرزها را بستیم و سیستمی گذاشتیم که واحدها در یک بازار بدون رقابت فعالیت کنند، این سیستم هیچ کار و فعالیتی نمی‌کند و صنایع و معادن ما بدون پیشرفت می‌مانند.
وی بیان کرد: اگر بگوییم از تولید حمایت می کنیم که ظرف چند سال باید به ۸۰ درصد از داخلی سازی یک محصول ماشین آلات معدنی برسید، این همان حمایت از تولید داخلی است.
اسماعیلی با بیان اینکه چیزی که در حال حاضر اتفاق می افتد حمایت از تولید داخلی نیست افزود: ماشین آلات را به عنوان ابزار اولیه فضای کاری معادن کوچک از آنان می گیریم یا با سه برابر قیمت در اختیار آنان می گذاریم.
خودتحریمی ها اجازه واردات نمی دهد
مدیر شرکت معادن سنگ مرمر ده مریم و راین نیز با اشاره به اشتغالزایی ۱۰۰ نفر در این معادن گفت: دستگاه ها و ماشین آلات معدنی موجود مستهلک و مستعمل هستند و کارایی لازم را ندارند.
کامران نارویی افزود: اکثریت دستگاه ها و ماشین آلات معدنی موجود در معادن خراب شده اند و با وجود تحریم ها نمایندگی های این شرکت ها نیز از ایران رفته اند لذا بشدت در این حوزه مشکل داریم.
وی تاکید کرد: همه معادن ما این مشکل را دارند، دستگاه های موجود هم مستهلک شده اند و قیمت های خرید نیز سربه فلک کشیده است.
این فعال اقتصادی استان کرمان ادامه داد: معضل اصلی تحریم ها و مراوات مالی است؛ علاوه بر آن خود تحریمی ها اجازه واردات را نمی دهد و در مقطعی واردات داشتیم که دستگاه های چینی درجه سه وارد کشور شد که کارایی لازم را نداشتند.
مشکل تامین اجتماعی و پرداخت نشدن مطالبات
عضو هیات مدیره شرکت راه باند کویر کرمان و دارای معدن شن و ماسه گلومک و کارخانه آسفالت نیز گفت: نخستین مشکل معادن کوچک استان کرمان، تامین اجتماعی است که به معضلی برای واحدهای کوچک تبدیل شده است.
علیرضا میرزایی ادامه داد: ما در معادن در واقع کار پیمانکاری برای دولت می کنیم؛؛ دولت باید مطالبات ما را بپردازد اما بدون پرداخت نقدی تامین اجتماعی حساب های ما را مسدود کرده و جریمه می کند.
وی با بیان اینکه تامین اجتماعی ظرف یک سال حکم می دهد و آن را اجرا می کند بیان کرد: ساعت ۱۲ ظهر می گویند شما بدهکارید و تا نیم ساعت دیگر بدهی خود را بپردازید تا حساب های شما مسدود نشود؛ در حالی که ما باید وصولی از دولت داشته باشیم تا هزینه بیمه را پرداخت کنیم و این موضوع یکی از بزرگترین معضلات پیمانکاران است.
این معدن دار کرمانی افزود: پرداخت نشدن مطالبات و هزینه های برق و گاز از دیگر مشکلات اصلی ماست؛ تولید در این شرایط برای ما دشوار شده و کار در شرایط فعلی به علت علاقه به کشور است وگرنه ما باید ۲ سال پیش تعطیل می کردیم.
وی تصریح کرد: ۶۸ نیروی بیمه شده در معدن شن و ماسه گلومک کرمان فعال هستند که برای اشتغال هم شده باید معدن فعال بماند وگرنه بایستی درِ کارگاه را ببندم تا سرمایه ام رشد کند.
میرزایی با تاکید بر اینکه معادن کوچک طی این سال ها ضعیف شده و لاکپشت وار ادامه حیات می‌دهند ابراز داشت: دولت اسناد خزانه‌ای به ما می دهد که این اسناد در بازار ۵۰ درصد زیر قیمت به فروش می رسد و ضرر می کنیم.
وی یادآور شد: صنعت و معدن مجوزها را به دشواری می دهد و بوروکراسی های اداری برای معادن کوچک بسیار دشوار است؛ تا یک مجوزی را دریافت می کنیم، مجوز قبلی باطل می شود و روند کاغذبازی ادارات همچنان ادامه دارد.
به گزارش ایرنا استان کرمان به عنوان بهشت معادن محسوب می شود اما در این میان معادن کوچک و متوسطی وجود دارند که همچنان برای ادامه حیات و تولید، چشم به حمایت های ویژه دولت و سفر رییس جمهور دارند که می تواند در این سفر خواسته های آنان محقق شود.
فعالان معادن می گویند با بهره برداری معادن که عمدتا در مناطق محروم و دورافتاده رخ می دهد، انواع زیرساخت ها نیز با سرمایه معادن راه اندازی می شوند و به دنبال آن ساکنان پیرامون نیز از کمک های اقتصادی منتفع می شوند؛ درواقع معادن به نوعی کار دولت را در خدمات رسانی به مناطق دورافتاده انجام می دهند درحالی که در مقابل این وضعیت باید از سوی دولت در تسهیل امور و تامین الزامات حمایت شوند.